تحلیل خود را بلندمدت‌تر کنید
در همین حال، معاون سرمایه‌گذاری شرکت سرمایه‌گذاری پارس آریان (هلدینگ گروه مالی پاسارگاد) در گفت‌و‌گو با خبرنگار دنیای اقتصاد در تحلیل خود از وضعیت بازار سرمایه طی روزهای گذشته، اظهار کرد: معمولا در تحلیل حرکت‌های بازار، تحلیل روندها با افق چند هفته منطقی‌تر از پیگیری اتفاقات یک روزه است. اما در مجموع آنچه در شکل‌گیری وضعیت هیجانی روزگذشته نقش داشت را می‌توان در دو دسته کلی عوامل خارج از بازار و عوامل درون بازار تقسیم کرد که هر یک طی چند روز بازار را تحت تاثیر قرار داده بودند.
هادی جمالیان ادامه داد: از عوامل خارج از بازار یکی را شاید بتوان به عدم حصول نتیجه روشن در مذاکرات نمایندگان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و مقامات کشورمان و موکول شدن نتایج نهایی به برگزاری دور بعدی مذاکرات در اواخر بهمن‌ماه نسبت داد. به هر حال بازار نتایج مذاکرات گروه‌های کارشناسی دو طرف را به عنوان ورودی‌های مذاکرات در سطوح بالاتر لحاظ می‌کند.
جمالیان عامل دیگر که به نوعی مدت‌ها است تاثیرات مثبت و منفی گوناگونی بر بخش‌های مختلف بازار داشته است را مساله تحریم‌ها عنوان کرد که در لایه‌های گوناگون با ضرایب مختلف قابلیت تحلیل دارد.
وی ادامه داد: اما شاید بتوان بخشی از نگرانی بازار را به نوعی به نزدیک شدن به اعمال دورهای جدید تحریم‌هایی علیه کشورمان مرتبط دانست که زمزمه‌های اعمال آن در اوایل فوریه به گوش می‌رسد.
وی در تشریح عوامل برون زای دیگر به مساله چالش‌های اجرای فاز دوم طرح هدفمندی یارانه‌ها اشاره کرد که با دامنه وسیع ابهام صفر تا صد درصدی روبه‌رو است.
معاون سرمایه‌گذاری شرکت سرمایه‌گذاری پارس آریان ادامه داد: مقامات دولتی همچنان بر اجرای کامل و بدون محدودیت فاز دوم اصرار دارند و منتقدین نیز با اشاره به چالش‌های اجرای فاز نخست به ویژه آثار جانبی تحریم‌ها بر نتایج اجرای فاز اول و نگرانی ناشی از آثار تورمی آن در سطح جامعه، خواهان توقف یا دست‌کم تاخیر در اجرای فاز دوم هستند. در این دامنه گسترده از دید بازار سرمایه افزایش نرخ حامل‌های انرژی و نرخ خوراک و مواد اولیه برخی شرکت‌های تاثیر گذار در بازار با ابهام اساسی روبه‌رو است. ابهام در تعیین دامنه محتمل نوسان برای متغیرهای اصلی تاثیرگذار بر عملکرد مالی شرکت‌ها از عوامل اصلی تاثیرگذار بر شکل‌گیری جو رکود در بازار است.
به گفته وی؛ همزمانی رکود اخیر بازار با حرکت معنادار نرخ ارز و به تبع آن بهای طلا در بازار که به نوعی رقیبان جدی جذب نقدینگی برای بازار سرمایه هستند به شکل گیری روند منفی چند روز گذشته بازار کمک اساسی کرد. به ویژه اخبار مربوط به ابهام در تداوم همکاری رییس کل بانک مرکزی که دست کم برای چند روز توانست التهاب را در بازار ارز دامن بزند.
وی همچنین از نزدیک شدن به فصل ارائه لایحه بودجه توسط دولت به مجلس و ابهام در برخی متغیرهای اساسی و تاثیرگذار بر وضعیت مالی شرکت‌ها از دیگر عواملی نام برد که معمولا در سه ماهه چهارم هر سال بازار را با چالش روبه‌رو می‌سازد.
وی ادامه داد: اگر عوامل فوق را عوامل برون زا تلقی کنیم، چند عامل درون زا هم به شکل گیری روند اخیر کمک کرده است. در دو هفته گذشته برخی نمادهای پیشرو بازار به بهانه شفاف سازی و کسب اطلاعات جدید متوقف شدند. اگرچه صرف بسته شدن نماد یک شرکت برای ارائه اطلاعات جدید پدیده منفی نیست و نهاد ناظر با توجه به آیین‌نامه‌های موجود نیز می‌تواند هر زمان که احساس کرد جریان اطلاعاتی جدید و تاثیرگذار بر روند معاملات سهام یک شرکت را بررسی کند و زمانی که اطلاعات جدید به صورت رسمی منتشر نشده باشد از ناشر بخواهد اطلاعات با اهمیتی اگر وجود دارد ارائه کند تا همه سرمایه‌گذاران با فرصت برابر امکان بهره‌برداری داشته باشند.
جمالیان توقف نماد چند شرکت پالایشگاهی و پتروشیمی را مورد اشاره قرار داد که بازگشایی و اطلاع رسانی نیز با تاخیر چند روزه و بعضا چند هفتگی و چند ماهه، بخشی از اعتماد سرمایه‌گذاران را سلب خواهد کرد و به نوعی احساس نگرانی در مورد برخورد مشابه با سهام موجود باعث تحلیل رفتن سمت تقاضا می‌شود.
به گفته وی؛ از عوامل دیگر تاثیر گذار بر روند چند روز گذشته بازار انتشار گزارش‌های 9 ماهه عملکرد برخی شرکت‌های تاثیرگذار بازار است که انتظارات تعدیل مثبت قابل توجهی در دوره نه ماهه از آنها وجود داشت که عملا محقق نشد.
تاثیرگذاری گزارش‌های 9ماهه بر بازار
معاون سرمایه‌گذاری شرکت سرمایه‌گذاری پارس آریان ادامه داد: اینکه تا چه اندازه این احتیاط در ارائه گزارش بودجه، نظر هیات مدیره شرکت‌ها است یا اساسا اطلاعات ارائه شده نوعی واقع‌بینی است و یا نوعی اعمال نظر خاصی صورت گرفته است امری است که نمی توان به صورت قطعی در مورد آن اظهار‌نظر کرد، اما آنچه قطعی است اینکه بازار از این نوع گزارش‌دهی تاثیر منفی پذیرفته است.
وی در بیان آخرین عامل به برگزاری مجمع پتروشیمی پردیس اشاره کرد که در آن از تقسیم مانده سود انباشته به‌رغم تمایل سهامداران برای تقسیم کل سود انباشته پس از کسر ذخایر جلوگیری به عمل آمد که به نوعی نگرانی سرمایه‌گذاران به ویژه اشخاص حقیقی را در مورد برآورد تاثیر واقعی اجرای فاز دوم هدفمندی بر صورت‌های مالی شرکت‌ها افزایش داد.
این کارشناس بازار سرمایه در مورد رد شائبه دخالت در بازار از سوی مقام نظارتی بازار سرمایه، عنوان کرد: به نظر من مقام نظارتی همیشه در بازار حضور دارد، چرا‌که قانون از او چنین خواسته است. اما در مورد چگونگی این حضور و نوع اعمال نظر بحث‌های فنی و تخصصی بسیار دقیقی وجود دارد که در حوصله این مصاحبه نیست.
جمالیان دخالت را دارای مفهومی پیچیده و قابل تشکیک عنوان و اضافه کرد: بستن نماد یک شرکت به نوعی مداخله در بازار است. اما قانون این اجازه را به مقام ناظر داده است. طبیعی است اگر این اعمال نظر با استانداردسازی پدیده‌ها نوعی نظام‌یافتگی را به خود نبیند، این شائبه همیشه وجود خواهد داشت.
وی اضافه کرد: همه می‌دانیم که مسوولیت انتشار اطلاعات، با هیات مدیره شرکت‌ها است. مسوولیت سازمان بورس هم نظارت بر روند افشای صحیح اطلاعات و حصول اطمینان از عدم سوءاستفاده از اطلاعات نهانی است. اگر هیات مدیره شرکت‌ها اطلاعاتی را بر مبنای نظر خودشان به سازمان ارائه کنند و سازمان از انتشار آن جلوگیری کند و خواهان اصلاحاتی در آن باشد حتما باید این رویه استانداردسازی شده و تابع نظام مشخصی باشد تا شائبه دخالت شکل نگیرد.
جمالیان تصریح کرد: اگر جریان‌های معاملاتی سهام شرکت‌ها نشان از شکل‌گیری نوعی نشت اطلاعاتی در بازار دارد، سازمان باید از هیات مدیره شرکت‌ها بخواهد اطلاع‌رسانی کنند. اما اگر در بازار بعضا مشاهده کنیم که آخرین گزارش بودجه یک شرکت در مورد میزان سودآوری با حداقل یا حداکثر برآوردهای بازار فاصله معناداری دارد که با محاسبات بسیار ساده قابل تشخیص است، اما نماد شرکت متوقف نشده و مدت طولانی با روند مثبت یا منفی قابل توجه همراه است تا در نهایت گزارش جدید منتشر شود. این پدیده در کنار متوقف شدن ناگهانی معاملات چند شرکت به صورت همزمان می‌تواند به نوعی مساله نظام‌مندی حضور نهاد ناظر در بازار را با ابهام روبه‌رو سازد.
وی ادامه داد: البته دستورالعمل‌های متعددی در این خصوص تهیه و تدوین شده است و سازمان هم در این راستا نسبت به چند سال قبل پیشرفت‌های قابل ملاحظه‌ای داشته، ولی به نظر من این فرآیندها قابلیت استانداردسازی بیشتر را دارند.
وی در پیش‌بینی خود از آینده بازار و اقدامات لازم برای برگشت بازار، اظهار داشت: همه به یاد داریم که اوایل تابستان گذشته که بازار روند منفی و رکود را تجربه می‌کرد، کارگروهی برای حمایت از بازار تشکیل شد. نتیجه برگزاری چند جلسه نشست این کمیته در نهایت به راهکارهایی ختم شد که تمام آنها به نوعی در تلاش برای تزریق پول به بازار خلاصه می‌شد، از جمله ایجاد امکان ارائه تسهیلات توسط بانک‌ها به سرمایه‌گذاران و راهکارهای مشابه.
نباید نگران بازار باشیم
معاون سرمایه‌گذاری شرکت سرمایه‌گذاری پارس آریان یاد آورشد: اینجانب در مطلبی در اوایل تابستان گذشته تحت عنوان «افزایش تحلیل‌پذیری مهم‌تر از تزریق پول» به این نکته اشاره کردم که اگر بازار بتواند متغیرهای اصلی را تحلیل کند اصلا نباید نگران روند بازار باشیم. لازم نیست با بخشنامه جدیدی به تزریق پول جدید فکر کنیم. همان طور که دیدیم با شکل‌گیری اتاق مبادلات ارزی در مرداد ماه و نوعی مشروعیت‌گیری نرخ ارز غیر‌مرجع برای شرکت‌های صادراتی و امکان تحلیل بازار از دامنه سودآوری شرکت‌ها، روند بازار در 3 ماهه سوم سال به کلی تغییر کرد بدون اینکه راهکارهای مورد اشاره کمیته مزبور هیچ یک عملی شده باشد.
وی در بیان راهکارهای اصلی اطمینان بخشی به بازار گفت: شفاف‌سازی رویه‌های حاکم بر تصمیم گیری درباره نرخ‌گذاری بسیاری از کالاها و خدماتی که به عنوان مواد اولیه یا محصولات شرکت‌های بورسی و فرابورسی در مراجع متعدد دولتی صورت می‌پذیرد، از طریق تدوین نظام‌نامه‌ای جامع و با تواتر زمانی از پیش تعیین شده است، یکی از راهکارهای مهم است.
به گفته وی، تدوین مقرراتی به منظور استانداردسازی رویه‌های حاکم بر وضع عوارض صادراتی بر محصولات تولیدی شرکت‌های بورسی و فرابورسی و حتی الامکان وضع معافیت‌هایی برای این دسته از شرکت‌ها به همراه تدوین مقرراتی جامع با هدف ایجاد ثبات رویه در وضع حقوق مالکانه و عوارض دولتی در مورد شرکت‌هایی که با بخش عمومی سروکار دارند با توجه به برنامه‌های توسعه اقتصادی کشور؛ تسهیل فرآیند افزایش سرمایه شرکت‌های بورسی و فرابورسی و اصلاح رویه‌های نظارتی فعلی با هدف افزایش کارآیی اطلاعاتی و در عین حال تسریع فرآیند صدور مجوز افزایش سرمایه از جمله این راهکار‌ها است.
به اعتقاد جمالیان، مهم‌تر از همه در این روزها استانداردسازی رویه‌های شناسایی سود یا زیان تسعیر نرخ ارز در شرکت‌هایی که منابع یا مصارف ارزی قابل توجهی دارند و یکسان سازی روش‌های تهیه گزارش بودجه شرکت‌ها باید مورد توجه قرار گیرد.
وی در پایان تصریح کرد: به نظر می‌رسد روند چند روز گذشته به ویژه دیروز یک روند هیجانی بوده و نوعی بیش واکنشی به مجموعه تحولات مورد اشاره در قسمت‌های قبلی است؛ لذا انتظار می‌رود که بازار طی روزهای آینده متعادل شود.
